هیئت وزیران در جلسه 1401/5/26 به پیشنهاد معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور (با همکاری وزارتخانههای نیرو و صنعت، معدن و تجارت) و به استناد ماده (16) قانون جهش تولید دانش بنیان ـ مصوب 1401 ـ آیین‌نامه اجرایی ماده مذکور را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین‌نامه اجرایی ماده (16) قانون جهش تولید دانش‌بنیان
ماده 1- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
1. قانون: قانون جهش تولید دانش بنیان ـ مصوب 1401 ـ
2. ساتبا: سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق.
3. توانیر: شرکت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران.
4. تعرفه تجدیدپذیر: متوسط نرخ خرید برق از نیروگاههای تجدیدپذیر توسط ساتبا در هر ماه.
5. کارگروه: کارگروه توسعه دانش‌بنیان صنایع انرژیهای تجدیدپذیر موضوع ماده (7) این آیین‌نامه.
6. واحدهای صنعتی مشمول: واحدهای صنعتی با قدرت مصرفی بیشتر از یک (1) مگاوات مشمول ماده (16) قانون.
7. درصد مشمول: درصدی از مصرف برق واحد صنعتی که طبق قانون از طریق احداث نیروگاه تجدیدپذیر تأمین می‌گردد. این درصد در سال اول برابر یک درصد (1%) و در پایان سال پنجم حداقل به پنج درصد (%5) می‌رسد.
8. برق مصرفی مشمول: میزان برق مصرفی واحدهای صنعتی مشمول ضرب در درصد مشمول در هر دوره.
9. نیروگاههای تجدیدپذیر کوچک مقیاس: نیروگاههای تجدیدپذیر با ظرفیت کمتر یا برابر (3000) کیلو وات.
ماده 2- واحدهای صنعتی مشمول موظفند سالانه معادل درصد مشمول از برق مورد نیاز خود را از طریق احداث نیروگاههای تجدیدپذیر تأمین نمایند. وزارت نیرو موظف است اطلاع‌رسانی به واحدهای صنعتی مشمول در خصوص احداث و تأمین برق از نیروگاههای تجدیدپذیر مطابق درصدهای ذکر شده در قانون را انجام دهد.
تبصره 1- وزارت نیرو موظف است هر ساله نسبت به تهیه فهرست واحدهای صنعتی مشمول و ارائه آن به کارگروه اقدام نماید.
تبصره 2- واحدهای صنعتی مشمول موظفند نیازهای خود را در سامانه نظام افکار نو (ایده‌ها) و نیازها (نان) ثبت نمایند.
تبصره 3- وزارتخانههای راه و شهرسازی و جهادکشاورزی موظفند مطابق تشریفات قانونی اراضی مورد نیاز این طرح را برای آن دسته از واحدهای صنعتی مشمول که زمین لازم برای اجرای نیروگاههای تجدیدپذیر را در اختیار ندارند، بر اساس اعلام وزارت نیرو و مصوبه کارگروه در اختیار متقاضیان قرار دهند. مالکیت این اراضی در دوره احداث و بهره‌برداری در اختیار دولت جمهوری اسلامی ایران باقی می‌ماند.
ماده 3- ساتبا موظف است ماهانه تعرفه تجدیدپذیر را بر مبنای متوسط دو ماهه آخرین صورتحساب‌های تایید شده سرمایه‌گذاران محاسبه و به توانیر اعلام نماید.
ماده 4- توانیر موظف است در هر دوره میزان برق تجدیدپذیر تولیدی در نیروگاههای تجدیدپذیر متعلق به واحدهای صنعتی مشمول را قرائت و از برق مصرفی مشمول کسر نماید. در صورت کسری تولید برق تجدیدپذیر مابه التفاوت را با تعرفه تجدیدپذیر، محاسبه و در قبوض برق واحدهای صنعتی در ردیف جداگانه لحاظ نماید. در صورتی که تولید برق تجدیدپذیر بیشتر از برق مصرفی مشمول باشد، واحد صنعتی مشمول مجاز است که درخصوص مازاد برق تولید شده به یکی از روشهای زیر منتفع گردد:
1. توانیر میزان مازاد برق تولیدی تجدیدپذیر را برای موضوع این ماده در دورههای آتی حداکثر تا یک سال محاسبه می‌نماید.
2. مطابق مقررات وزارت نیرو از انتفاع برق مازاد تولیدی خود بهره‌مند گردد. ضوابط مربوط به این بند یک ماه بعد از ابلاغ این آیین‌نامه، توسط ساتبا اطلاع رسانی می‌گردد.
تبصره 1- صدور قبض مجزا از قبوض مصرفی واحدهای صنعتی مجاز نیست.
تبصره 2- توانیر موظف است تعرفه تجدیدپذیر موضوع این ماده را پس از گذشت شش ماه از تاریخ تصویب این آیین نامه اعمال نماید.
تبصره 3- چنانچه واحد صنعتی مشمول اقدام به احداث نیروگاه تجدیدپذیر از طریق قرارداد خرید تضمینی برق با ساتبا نماید، ابتدا برق مصرفی مشمول از انرژی الکتریکی خالص تولیدی نیروگاه کم شده و مازاد آن مشمول شرایط قرارداد خرید تضمینی است.
تبصره 4- واحدهای صنعتی مجازند که نیروگاههای تجدیدپذیر را در نقطه‌ای خارج از محل استقرار واحد صنعتی و در محل مصرف احداث نمایند. در صورتی که مالکیت نیروگاههای تجدیدپذیر احداث شده موضوع این تبصره متعلق به واحدهای صنعتی فوق باشد، توانیر موظف است برق تولیدی از این نیروگاه را برای واحد صنعتی فوق منظور نماید.
تبصره 5- واحدهای صنعتی مشمول می‌توانند تمام یا بخشی از برق مصرفی مشمول خود را از برق تجدیدپذیر ارائه شده در بهابازار (بورس) انرژی خریداری نمایند. نحوه اجرای این تبصره به موجب دستورالعملی که توسط ساتبا با همکاری معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور و بورس انرژی ایران تدوین و ابلاغ می‌گردد، مشخص می‌شود. گواهیهای تولید برق تجدیدپذیر که برای فروش برق تولیدی نیروگاههای تجدیدپذیر غیردولتی در بهابازار (بورس) انرژی صادر می‌شود، برای نیروگاههای تجدیدپذیر با تجهیزات ساخت داخل، با ضرایب حداکثر دو برابر است. نحوه تعیین ضریب مذکور و شرایط نیروگاههای تجدیدپذیر با تجهیزات ساخت داخل به تصویب کارگروه می‌رسد.
تبصره 6- تأمین تمام یا بخشی از برق مصرفی مشمول توسط واحدهای صنعتی مشمول از طریق قراردادهای دوجانبه آنها با تولیدکنندگان غیردولتی برق تجدیدپذیر در چارچوب قوانین و مقررات وزارت نیرو مجاز است.
ماده 5- توانیر موظف است با هماهنگی خزانه‌داری کل کشور تا زمان تعیین شده در تبصره (2) ماده (4) این آیین‌نامه نسبت به ایجاد زیرساخت لازم برای تفکیک مبالغ ناشی از اجرای این آیین‌نامه از مبدأ پرداخت، اقدام نماید به گونه‌ای که مبالغ دریافتی با رعایت اصل پنجاه و سوم (53) قانون اساسی و تشریفات قانونی به شرح زیر مستقیم به حساب ذی نفعان مربوط واریز گردد:
1. به میزان پنجاه درصد (50%) به حساب درآمد اختصاصی ساتبا نزد خزانه‌داری کل کشور جهت خرید تضمینی برق تجدیدپذیر براساس قوانین و مقررات مربوط.
2. به میزان بیست و پنج درصد (25%) به حساب معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور در خزانه‌داری کل کشور برای حمایت از آزمایشگاه‌ها، شرکتهای دانش بنیان و شتابدهنده‌ها، شرکتهای دانش‌پایه و واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد، پردیس‌ها و پارکهای علم و فناوری و سایر موارد مربوط با توسعه صنایع دانش‌بنیان مرتبط با انرژی تجدیدپذیر.
3. بیست و پنج درصد (25%) به صندوق نوآوری و شکوفایی براساس قوانین و مقررات مربوط، مطابق با رویه تعیین‌شده توسط کارگروه به منظور پرداخت تسهیلات کم بهره به بخش خصوصی جهت احداث نیروگاههای تجدیدپذیر کوچک مقیاس.
تبصره- مادامی که زیرساخت لازم به منظور واریز مبالغ از مبدا صورت نپذیرفته باشد، خزانه‌داری کل کشور موظف است بر اساس اعلام وزیر نیرو، درصدی از کلیه وصولهای قبوض برق مصرفی مشترکین را به شرح این ماده به صورت علی الحساب با رعایت قوانین و مقررات مربوط به حساب ذی نفعان واریز نماید.
ماده 6- کارگروه با هدف نظارت بر حسن اجرای این آیین‌نامه و تعیین شرایط اعطای تسهیلات به طرحهای توسعه نیروگاههای تجدیدپذیر کوچک مقیاس با عضویت نمایندگان معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور (رییس کارگروه)، وزارت نیرو (ساتبا)، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل می‌شود.
تبصره 1- دبیرخانه کارگروه در معاونت علمی و فناوری رییس جمهور تشکیل می‌گردد.
تبصره 2- با تشخیص کارگروه نمایندگانی از سازمانهای مربوطه دولتی و بخش خصوصی امکان حضور در جلسه ها را خواهند داشت.
تبصره 3- یکی از معیارهای اصلی اولویت نیروگاههای تجدیدپذیرکوچک مقیاس برای بهره مندی از تسهیلات موضوع این آیین‌نامه، استفاده از محصولات و خدمات دانش‌بنیان و یا محصولات ساخت داخل است.
