هیأت وزیران در جلسه 1401/9/6 به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به استناد ماده (5) قانون جهش تولید دانش‌بنیان ـ مصوب 1401 ـ آیین‌نامه اجرایی ماده (5) قانون یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:

آیین‌نامه اجرایی ماده (5) قانون جهش تولید دانش‌بنیان

ماده 1- در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

1. دستگاه: دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری ـ مصوب 1386 ـ و واحدهای وابسته و تابع آن‌ها، دانشگاه‌ها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی.

2. طرح (پروژه): پژوهش‌های دانشگاهی، پایان‌نامه و رساله تحصیلات تکمیلی و کلیه طرح‌های مرتبط با دستگاه که تمام یا بخشی از منابع آن توسط دستگاه تأمین شده است.

3. شرکت‌های دانش‌بنیان: شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان موضوع قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات ـ مصوب 1389 ـ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن.

4. شرکت‌‌های فناور: واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری دارای مجوز از مراجع ذی صلاح.

5. اشخاص فعال در طرح (پروژه): اشخاص حقیقی و حقوقی مجری و یا همکار در اجرای طرح (پروژه) که فعالیت آنها در طرح به تأیید مراجع ذی‌صلاح در دستگاه رسیده است.

6. دستاورد پژوهشی: یافته‌های علمی و پژوهشی حاصل از اجرای طرح (پروژه) شامل تولیدات علمی، دانش فنی، دستور یا ترکیب ساخت (فرمولاسیون)، مستندات و نقشه‌های فنی.

7. دارایی فکری: شامل مالکیت صنعتی (اختراع، طرح صنعتی) و مالکیت ادبی و هنری حاصل از اجرای طرح (پروژه) که بر اساس مقررات به ثبت رسیده است.

8. برنامه تجاری‌سازی: برنامه توسعه کسب‌و‌کار مشتمل بر تحلیل و بررسی صنعت و بازار، تبیین نیازها و انتظارات مشتریان، رویه‎های اجرایی و عملیاتی تجاری‌سازی، برنامه‌های بازاریابی و توسعه بازار، تیم‌سازی، تأمین سرمایه و توسعه محصول که حسب مورد به تأیید مراجع ذی‌صلاح موضوع این آیین‌نامه می‌رسد.

9. در اختیار گذاشتن تمام یا بخشی از دارایی فکری، دستاوردهای پژوهشی و حق بهره‌برداری از آنها: اعطای اجازه بهره‌برداری (لایسنس) از تمام یا بخشی از دارایی‌های فکری و دستاوردهای پژوهشی و اجازه استفاده از تمام یا بخشی از حق بهره‌برداری.

ماده 2- دستگاه موظف است سهم مؤلفین، پدیدآورندگان، مخترعین و دارندگان حق از دستاوردهای پژوهشی، دارایی‌های فکری یا حق بهره‌برداری را قبل از اتمام طرح (پروژه) با رعایت ماده (5) قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری ـ مصوب 1386 ـ معین نماید. برای طرح (پروژه)های انجام شده، حسب تقاضای اشخاص فعال در طرح (پروژه) یا شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور سهم مؤلفین، پدیدآورندگان، مخترعین و دارندگان حق معین می‌شود.

تبصره 1- وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلفند دستورالعمل موضوع این ماده در خصوص پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و قراردادهای پژوهشی انجام شده و جاری دانشگاه‌ها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی مرتبط با خود را با رعایت حقوق عضو هیئت علمی و دانشجو ظرف سه ماه پس از تصویب این آیین‌نامه تهیه و ابلاغ نمایند.

تبصره 2- انعقاد قرارداد مشارکت و یا در اختیار گذاشتن تمام یا بخشی از دارایی فکری، دستاوردهای پژوهشی و حق بهره‌برداری از آنها به صورت بلاعوض موضوع این آیین‌نامه، فقط پس از اخذ رضایت کتبی از مؤلفین، پدیدآورندگان، مخترعین و دارندگان حق موضوع این ماده مجاز است.

ماده 3- در اختیار گذاشتن تمام یا بخشی از دارایی فکری، دستاوردهای پژوهشی و حق بهره‌برداری از آنها که متعلق به دستگاه است، به صورت بلاعوض با تأیید بالاترین مقام دستگاه به اشخاص فعال در طرح (پروژه) که حداقل یکی از شرایط زیر را داشته باشند، با رعایت مفاد ماده (2) این آیین‌نامه و در جهت تجاری‌سازی آنها مجاز است:

1. سهام‌دار با حداقل بیست و پنج درصد (25%) سهم یا عضو هیئت مدیره یا مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان و فناور با موضوع فعالیت مرتبط با آن دستاورد پژوهشی یا مالکیت فکری مورد نظر باشد.

2. برنامه تجاری‌سازی معینی برای دارایی فکری، دستاوردهای پژوهشی و حق بهره‌برداری از آنها تهیه و به دستگاه ارائه نمایند و به تأیید دستگاه برسد.

ماده 4- در اختیار گذاشتن تمام یا بخشی از دارایی فکری، دستاوردهای پژوهشی و حق بهره‌برداری از آنها که متعلق به دستگاه است، به صورت بلاعوض با تأیید بالاترین مقام دستگاه به شرکت‌های دانش‌بنیان و فناورکه حداقل یکی از شرایط زیر را داشته باشند، با رعایت مفاد ماده (2) این آیین‌نامه و در جهت تجاری‌سازی آنها مجاز است:

1. سابقه فعالیت مرتبط با آن دارایی فکری و دستاوردهای پژوهشی موردنظر با تأیید معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس‌جمهور برای شرکت‌های دانش‌بنیان یا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای شرکت‌های فناور را حسب مورد داشته باشد.

2. برنامه تجاری‌سازی معینی برای دارایی فکری، دستاوردهای پژوهشی و حق بهره‌برداری از آنها تهیه و به دستگاه ارایه نمایند و به تأیید دستگاه برسد.

ماده 5- در صورت تقاضای واحدهای صنعتی یا سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی برای تجاری‌سازی دارایی فکری، دستاوردهای پژوهشی و حق بهره‌برداری از آنها، دستگاه می‌تواند به میزان مالکیت یا حق بهره‌برداری خود با رعایت مفاد ماده (2) این آیین‌نامه با آنها مشارکت نماید.

ماده 6- تشخیص اولویت در اختیار گذاشتن تمام یا بخشی از دارایی فکری، دستاوردهای پژوهشی و حق بهره‌برداری از آنها با رعایت مواد (3) و (4) این آیین‌نامه بر عهده بالاترین مقام دستگاه است.

ماده 7- دستگاه موظف است نسبت به ثبت اطلاعات دستاورهای پژوهشی موضوع این آیین‌نامه در سامانه نظام فکر نو (ایده)ها و نیازها (نان) اقدام نماید.

ماده 8- دستگاه‌ها موظفند به صورت سالانه، گزارش اجرای این آیین‌نامه را به شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان موضوع ماده (2) قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات ـ مصوب 1389 ـ و اصلاحات بعدی آن ارائه نمایند.